De klarinet
Geschiedenis
Rond 1700 werd door de Duitse fluitenmaker Johann Christoph Denner de klarinet uitgevonden. Rond 1840 werden twee complexe systemen uitgevonden:
- Het BÖHM-systeem (in de meeste landen gebruikt) dat werd uitgevonden en gepatenteerd in 1844 door de Franse muziekinstrumentenbouwer Auguste Buffet die de techniek van de Duitse fluitenbouwer Theobald Böhm toepaste op de klarinet m.a.w. kleppen installeerde om de gaten te sluiten.
- Een donkerder, en met nauwere boring, klanksysteem dat werd ontwikkeld door de Belgische bouwer Eugène Albert.
De toepassing van de klarinet in orkesten vond plaats rond 1780. Rond 1784 werd zelfs reeds een ouverture voor 2 klarinetten geschreven door George Friedrich Händel.
Bouw en kenmerken
De klarinet is een cilindrische pijp, vervaardigd uit ebbenhout (of Afrikaans hardhout). Het mondstuk is spits. Tegen het mondstuk wordt een riet vastgeklemd d.m.v. een metalen (of plastieken) ring met schroeven. Het instrument bestaat uit vier of vijf delen te weten het mondstuk, het tonnetje, het bovenstuk, het onderstuk en de beker.
De meest courante klarinet is gestemd in Bb omdat deze de beste klankcombinatie oplevert met dwarsfluit en hobo. De lengte van de Bb-klarinet bedraagt 66 cm. Het toonbereik bedraagt 3½ octaaf.
Ook de basklarinet wordt veel gebruikt. De klankbeker is omgebogen en het tussenstuk tussen mondstuk en klankcilinder is S-vormig. De basklarinet is dubbel zo lang als de klarinet, maar staat ook in Bb.
De klarinetfamilie is een behoorlijk uitgebreide groep met verschillende toonhoogten. Hieronder volgt een opsomming van de verschillende klarinetten met hun transposities:
| Stemming | Werkelijke klank |
|---|---|
| Kleine klarinet in Ab | kleine sext boven geschreven noten |
| Kleine klarinet in Eb | kleine terts boven geschreven noten |
| Kleine klarinet in D | grote secunde boven geschreven noten |
| Klarinet in C | klinkt als geschreven |
| Klarinet in Bb | grote secunde onder geschreven noten |
| Klarinet in A | kleine terts onder geschreven noten |
| Altklarinet in Eb | grote sext onder geschreven noten |
| Basset hoorn in F | reine kwint onder geschreven noten |
| Basklarinet in Bb | grote none onder geschreven noten |
| Basklarinet in A | kleine decime onder geschreven noten |
| Contrabasklarinet in Bb | 2 octaven + grote secunde onder geschreven noten |
Men kan op al deze klarinetten spelen met dezelfde vingerzetting. Een klarinettist die dus op één van bovenstaande klarinetten kan spelen, kan ook op de andere spelen, in theorie. Men moet echter ook rekening houden met de grootte van het riet, spreiding van de vingergaten, hoeveelheid lucht enz.
Gebruik
Enkel de basklarinet in Bb en de klarinet in Bb worden in het harmonieorkest gebruikt. Uitzonderlijk wordt ook de Eb-klarinet gebruikt.
❮ Vorige Volgende ❯